DNA واکسن کرونا، وکتورهایی هستند که قادرند در سلول های پستانداران رونویسی شده و با ابزار ژنی خود، باعث تحریک سیستم ایمنی میزبان علیه عامل بیماری زا شوند تنظیم کنندگان مقررات دارویی هند از تایید اولین واکسن کرونا براساس مولکول DNA موسوم به “واکسن دی ان ای” یا “DNA واکسن کرونا ” برای مقابله با بیماری کووید ۱۹ خبر دادند.
واکسن ZyCoV-D که تزریق آن در سه دُز انجام می شود اولین واکسن کرونا ویروس از نوع DNA یا “DNA واکسن” است که استفاده اضطراری آن در هند مورد تایید قرار گرفته استDNA واکسن کرونا وکتورهایی هستند که قادرند در سلول های پستانداران رونویسی شده و با ابزار ژنی خود، باعث تحریک سیستم ایمنی میزبان علیه عامل بیماری زا شوند.
آزمایشات مربوط به اثربخشی واکسن نوع DNA
بررسی ها نشان می دهد: این واکسن در ۶۶ درصد از افراد دریافت کننده از بروز علائم بیماری پیشگیری کرده است. قرار است هر سال حدود ۱۲۰ میلیون دُز از این واکسن در هند تولید شود. پیش از این آزمایشات مربوط به اثربخشی واکسن نوع DNA روی نمونه های جانوری انجام گرفته که تایید شده است.
هند تاکنون بیش از ۵۷۰ میلیون دُز از سه واکسن کروناویروس تایید شده کوویشیلد، کوواکسین و اسپوتنیک وی را تزریق کرده است. حدود ۱۳ درصد از جمعیت بزرگسال این کشور به طور کامل در برابر کرونا واکسینه شده و ۴۷ درصد حداقل یک دُز از واکسن را دریافت کرده اند. آزمایشات مربوط به واکسن ZyCoV-D در افراد جوان و گروه سنی ۱۲ تا ۱۸ سال انجام گرفته که تزریق آن ایمن بوده است.
هم زمان با شتاب گرفتن تدریجی روند تزریق واکسن کرونا به گروه های سنی مختلف در کشور، به نظر میرسد بسیاری از مردم نسبت به رفتار تغذیهای بعد از آن و نیز مراقبتهای لازم، نیازمند اطلاعات کافی و مفید از سوی کارشناسان حوزه بهداشت و درمان هستند. به عقیده پزشکان و کارشناسان حوزه بهداشت و درمان، تردیدی نیست که رعایت برخی نکات تغذیهای و پرهیز از مصرف برخی غذاها، میتواند باعث ارتقای سلامت و تقویت کارایی سیستم ایمنی بدن افراد شود که این وضعیت مانع از بروز علائم و عوارض احتمالی ناشی از تزریق واکسن کرونا در آنان خواهد شد.
توصیه قبل از واکسیناسیون
توصیه می شود که شب قبل از واکسیناسیون خواب خوب و راحتی داشته باشید و به طور کلی بهداشت خواب را رعایت کنید. این روزها برای بسیاری از افراد، که برای واکسیناسیون علیه ویروس کرونا آماده میشوند یا این واکسن را تزریق کرده اند، این سوال مطرح میشود که قبل و بعد از تزریق واکسن کرونا چه نکاتی را در تغذیه و رفتار خود باید رعایت کنند تا بیشتر به ایمنی آنها کمک شود.
به طور کلی می توان گفت ضروری است افراد با مواد غذایی که به سلامت و افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن آنان در زمان واکسیناسیون کمک میکند، آشنا شوند تا بتوانیم علائم و عوارض احتمالی ناشی از تزریق واکسن کرونا را به حداقل رسانده و سیستم ایمنی خود را در برابر این بیماری موذی تقویت کنند.
کدام واکسن کرونا بهتر است؟
اولویت بندی خاصی از سوی سازمان بهداشت جهانی تعیین نشده است و تمام واکسن هایی که در دسترس هستند بهترین واکسنها هستند. برخی از رسانهها و متخصان بیش از حد مردم را در این باره حساس کردهاند. توصیه موکد این است که افرادی که تحت واکسیناسیون قرار گرفتهاند، پروتکلهای بهداشتی را به شکل موکد رعایت کنند. در رابطه با مدت اثر واکسن کرونا باید گفت که این موضوع بیشتر با شرایط جسمی و بدنی خاص هر فرد مرتبط است. موضوع دیگری که در بحث اثربخشی واکسن مطرح است ظهور واریانتهای جدید است.
برای مثال ظهور واریانت دلتا باعث تزریق دوز بوستر در برخی کشورها شده است. بسیاری از واکسن های موجود مانند سینوفارم و برکت از ویروس کشته شده استفاده می کنند. برخی نیز از مکانیزم پروتئینی استفاده میکنند که واکسن کووپارس رازی مثالی از آنهاست. واکسنی مانند آسترازنکا هم از مکانیزم وکتورهای ادنوویروس استفاده میکند. هیچ کدام از این واکسن ها باعث ابتلا به کرونا نمیشوند.
با این حال در مدت دو هفته پس از تزریق دوز اول تعداد مبتلایان بیشتر شده است. این اتفاق به دو علت رخ داده است که یکی از آنها همانطور که اشاره شد کاهش پایبندی به پروتکلها و دیگری علائمی است که بدن پس از تزریق از خود نشان میدهد و پس از دو هفته از بین می رود و خود را ایمن میکند که این مورد طبیعی است و جدی نیست.
در رابطه با عوارض واکسن ها باید گفت که تمام واکسنهایی که از کودکی به ما زده شده است به مقدار خیلی خیلی اندک عوارضی داشته اند. در رابطه با واکسن فلج اطفال که توانسته این بیماری را در برخی کشور ها ریشه کن کند، ممکن است در مقیاس یک در میلیون موردی وجود داشته باشد که با تزریق واکسن مبتلا شده باشند.
عوارض واکسن کرونا
در رابطه با تزریق واکسن نیز اگر عوارض واکسن کرونا و عوارض ابتلا به خود ویروس را در کنار هم در نظر بگیریم، قطعا کفه ترازو به سمت عوارض ابتلا، سنگینی خواهد کرد و بدون شک عوارض واکسیناسیون به مراتب کمتر خواهد بود. از سوی دیگر مشکلات اقتصادی و اجتماعی که جهان را در یک سال و نیم گذشته درگیر کرده است نیاز دنیا به واکسیناسیون را نشان می دهد.
تزریق واکسن کرونا برای خانم های باردار به شدت توصیه می شود و واکسن فایزر بیشترین اثر مثبت را روی زنان باردار داشته و امنترین واکسن بوده است. پس از آن سینوفارم و آسترازنکا قرار دارند که هر دوی آنها از سوی سازمان بهداشت جهانی توصیه شده است. حساسیت و عوارض آن طیف گسترده ای از واکنش ها از سوی بدن را شامل می شود.
اگر فردی به دلیل حساسیت دچار خطر نزدیک به مرگ شده و با استفاده از دارو از این خطر نجات پیدا کرده است، بهتر است در مراکزی واکسینه شود که تیم متخصصی در آن محل حضور داشته باشد و تا حد امکان ۳۰ دقیقه تا یک ساعت پس از تزریق واکسن کرونا نیز در محل تزریق حضور داشته باشد. اما مواردی مانند سوزش ، کهیر یا تبهای خفیف پس از تزریق واکسن های قبلی خطر چندانی ندارد.
آیا خوردن مسکن بعد از تزریق واکسن کرونا بی خطر است؟
مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن پس از تزریق واکسن کرونا منع خاصی ندارد و حتی توصیه هم شده است. در خصوص مصرف ویتامین ها همانطور که توصیه شد دستورالعمل خاصی برای مصرف ماده غذایی خاص یا مکمل به خصوص وجود ندارد. همچنین تاکنون مدرکی دال بر تاثیر واکسیناسیون روی قدرت باروری وجود ندارد. البته در برخی موارد گزارش شده که ابتلا به کرونای شدید باعث کاهش قدرت باروری شده است. منعی برای افرادی که دچار حملات پانیک میشوند نیز برای تزریق واکسن وجود ندارد.
وقتی صحبت درباره اثربخشی واکسن است، اینگونه نیست که تنها در آزمایشگاه نتیجه آن مشخص شود. در فاز سوم تشخیص کارایی واکسن، تعدادی از افراد با تزریق واکسن و تعدادی افراد با تزریق واکسن نما به جامعه بازمیگردند و پس از دو یا سه ماه به طور نسبی میزان ابتلا و در نتیجه ایمنی زایی واکسن مشخص میشود. نکته قابل توجه این است که حتی اگر ایمنیزایی واکسنی مانند فایزر ۹۰ درصد ذکر میشود، ما باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که ممکن است همان ۱۰ درصد که مبتلا میشوند خود ما باشیم و باید پس از تزریق واکسن کرونا نیز در رعایت پروتکلهای بهداشتی جدی باشیم.
چه افرادی باید از تزریق واکسن پرهیز کنند؟
باید افرادی که دارای علائم هستند از تزریق واکسن پرهیز کنند ولی مشکلات مفصلی منعی برای تزریق ایجاد نمیکند. همچنین بهتر است افرادی که شیمی درمانی میکنند تزریق واکسن را بین نوبتهای شیمی درمانی خود انجام دهند. بهتر است حداقل چهار هفته از مثبت شدن تست PCR برای تزریق واکسن گذشته باشد و بهتر است کسی که علائم خفیف دارد، برای تزریق دست نگه دارد. همچنین کسی که شک دارد که با فرد مبتلا مواجهه داشته است مشکلی برای تزریق واکسن ندارد.
افرادی که غلظت بالای خون دارند منعی برای تزریق ندارند و فقط کسانی که مشکل لخته قلبی یا مغزی دارند باید از پلتفرم های متفاوتی استفاده کنند. توصیه ما این است که با توجه به پروتکل های حمل و نقل واکسن و همچنین امکان فیک بودن واکسن ها، مردم از تزریق واکسن در شرکتهای خصوصی و خارج از چرخه عمومی واکسیناسیون وزارت بهداشت پرهیز کنند. در نهایت توجه به پروتکل ها برای گذر ایمن از این پاندمی برای همه مردم الزامی است و امیدواریم با انجام واکسیناسیون با سرعت حداکثری بتوانیم از این شرایط سخت عبور کنیم.
شرایط مورد نیاز برای تزریق واکسن کرونا
در زمان تزریق واکسن کرونا فرد نباید ناشتا باشد، زیرا ممکن است پس از تزریق واکسن دچار سرگیجه یا اُفت فشار شود که برای جلوگیری از بروز این مشکلات در هنگام واکسن زدن، لازم است افراد صبحانه یا میان وعده سادهای مصرف کرده و شب قبل از واکسیناسیون نیز غذای سبکی مانند سوپ حاوی مرغ، سبزیهای سبز تیره تازه (اسفناج، جعفری و کلم بروکلی) میل کنند که این موضوع به ویژه در مورد افرادی که ترس از آمپول زدن دارند، حتما باید رعایت شود.
همچنین مصرف شیر، میوه، تخممرغ و لقمه نان و پنیر، همراه با سبزیجاتی مثل گوجه فرنگی، خیار و غیره به عنوان صبحانه یا میان وعده قبل از تزریق واکسن کرونا توصیه میشود. توصیه دیگر ما این است که فرد شب قبل از واکسیناسیون، خواب خوب و راحتی داشته باشد و بهداشت خواب را رعایت کند، زیرا خواب کافی و آرام یکی از رازهای سلامت و طول عمر انسان، همراه با زندگی بانشاط است و نقش مهمی در آمادهسازی سیستم ایمنی بدن و تقویت آن ایفا میکند.
بنابراین باید از کار کردن با هرگونه دستگاه الکترونیکی همچون تلفن همراه و کامپیوتر و تماشای طولانی مدت تلویزیون، حداقل یک ساعت قبل از خواب تا حد امکان پرهیز شود، این کار باعث میشود فرد بتواند خواب راحت و عمیقی داشته باشد و بدن وی در آرامش کامل تا صبح استراحت کند. از سوی دیگر مصرف غذاهای ساده و سبک میتواند زمینه ساز یک خواب خوب باشد، که باید سعی کرد بین مصرف شام و زمان خواب حدود ۲ ساعت فاصله بیفتد، ضمن اینکه مصرف یک لیوان شیر گرم به داشتن یک خواب راحت کمک میکند.
چرا عوارض واکسن کرونا در برخی از افراد شدیدتر است؟
اگر بعد از واکسن کرونا احساس سردرد، خستگی و حتی تب میکنید، همگی نشانه عملکرد سیستم ایمنی بدن شماست. این علائم فیزیکی واکنش بدن به واکسیناسیون، واکنشزایی نام دارد. اما عناصر میکروبی واکسن را سرزنش نکنید چون عوامل دیگر مانند زاویه تزریق، اندازه سوزن، محل و سرعت واکسیناسیون همه میتوانند در بروز عوارض بعد از تزریق واکسن کرونا نقش داشته باشند. اگر بازوی شما درد میکند، به یاد داشته باشید که نه تنها سیستم ایمنی بدن شما واکنش نشان میدهد و مواد شیمیایی را آزاد میکند تا پاسخ ایمنی بدن را تحریک کند بلکه شما با سوزن در ناحیه بازو نیز ضربه خوردهاید.
عملکرد واکسنها در بدن، بر اساس تزریق میزان کمی از یک عامل میکروبی ایجادکننده بیماری مانند ویروس یا باکتری است و سیستم ایمنی آن را تهدیدی در برابر سلامت بدن شناسایی میکند. این روش تمرین ایمنی علیه مهاجم است و بدن را قادر میسازد خیلی سریعتر و بهتر در برابر حمله واقعی واکنش نشان دهد و همین پاسخ ایمنی است که برخی از عوارض جانبی را ایجاد میکند.
علت واکنش مختلف به واکسن ها
از آنجا که سیستم ایمنی بدن همه به دلیل عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، سن، جنس بیولوژیک، بیماریهای موجود و حتی میکروبیوم متفاوت است، به واکسنها پاسخ متفاوتی نشان میدهد. به عنوانمثال، یک سیستم ایمنی سالخورده از حافظه خوبی برای مقابله با عوامل بیماریزا که قبلا تجربه شده برخوردار است، اما در مقابله با بیماریهای جدید مانند کووید-۱۹ عملکرد خوبی ندارد.
به همین ترتیب، زنانی که بهطور بیولوژیکی دارای دو کروموزوم X در مقایسه با یک مورد در مردان هستند نیز تجربه متفاوتی از دریافت واکسن خواهند داشت. شناخته شده است که بسیاری از ژنهای کروموزوم X در ایمنی نقشی دارند و به طور فزایندهای تفاوتهای قابلتوجهی بین جنسیت مشاهده میشود و زنان با این بیولوژیک پاسخهای ایمنی قویتری دارند. این به معنای عوارض جانبی بیشتر در زنان است. عوارض جانبی ممکن است به مواد کمکی مورد استفاده در واکسن مرتبط باشد. این مواد (مانند آلومینیوم) وقتی به برخی واکسنها اضافه میشوند پاسخ ایمنی گستردهتری از آنچه که عامل میکروبی میتواند ایجاد کند بر سیستم ایمنی خواهند گذاشت.
تست کرونا در منزل و محل کار با هدف تشخیص آسان
تست کرونا در منزل و محل کار با هدف تشخیص آسان طراحی شده است. به طوری که برای انجام آن دیگر لازم به خارج شدن از منزل برای مراجعه به یک آزمایشگاه نمی باشد. همچنین نمونه گیری در محل دارای مزیت های فراوان همچون عدم اتلاف وقت در میر رفت و آمد و انتظار برای پذیرش، نمونه گیری، جوابدهی ، کاهش هزینه های رفت و آمد، دوری از ترافیک ، عدم وجود آلودگی هوا و آلودگی های صوتی و غیره می باشد. یکی دیگر از مزیت های مهم تست در محل ، کاهش احتمال ابتلا به کرونا می باشد.
آزمایش خون در منزل به منظور آسان تر کردن انجام تست ها و درنهایت تشخیص انجام می گیرد. با شیوع شدیدتر کرونا و پاندمی شدن این ویروس ، نیاز به قرنطینه و ماندن در خانه هر روز بیشتر احساس می شود. اما گاهی اوقات با وجود ضرورت قرنطینه به نظر می رسد افراد برای رفع نیاز های اساسی نیاز به خارج شدن از خانه و قرنطینه دارند برای مثال برای انجام آزمایش ها. اما با کمی تدبیر می توان به آسان ترین روش تست کرونا در منزل و محل کار را انجام داد بدون آن که هیچ نیازی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه و مراکز درمانی باشد.