بررسی عوارض ۴ واکسن کرونای تزریق شده در ایران

در حال حاضر تنها راهی که می‌تواند بدن انسان را نسبت به کرونا معصون کند و آمار مرگ و میر ناشی از این ویروس را پایین بیاورد، واکسیناسیون است. متخصصان در دنیا واکسن‌هایی با قدرت‌های مختلف را تولید کردند که من جمله می‌توان به کشور ایران نیز اشاره کرد. در حال حاضر متخصصان در کشور ایران ۴ واکسن کرونا را ساخته‌اند که معتقد هستند به اندازه واکسن‌های جهانی می‌تواند انسان را از خطر مرگ ناشی از کرونا در ‌امان نگه دارد. برای این که صحت و این مطلب را متوجه شوید توصیه می‌کنیم این مقاله را با دقت مطالعه نمایید.

عوارض چهار واکسن کرونا تزریق شده در کشور

وقتی می‌گوییم واکسن‌ها عارضه جدی ندارند، به این معنا نیست که هر کسی واکسن کرونا زد، سرش هم درد نمی‌گیرد، بلکه به این معناست که در تعادل و ترازوی بین منفعت و عارضه، کفه منفعت آن قدر غلبه می‌کند که کفه عوارض به چشم نمی‌آید. رییس کمیته راهبری مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت، با بیان اینکه ۵۰ درصد کل جمعیت کشور دو دُز واکسن‌شان را دریافت کرده‌اند، در عین حال جزییات گزارش میانی مطالعه انجام شده درباره عوارض چهار واکسن کرونا تزریق شده در کشور را تشریح کرد.

دکتر مسعود یونسیان – دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید۱۹ در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه واکسن‌هراسی در کشورهای غربی بیشتر از ایران است، گفت: در ایران حدود ۸۲ درصد افرادی که تزریق واکسن به آنها پیشنهاد شده، پذیرفتند که دز اول را تزریق کنند. البته زیر ۱۲ سال را در آمار نمی‌آورم؛ چراکه جمعیت هدف ما بالای ۱۲ سال بوده است. از جمعیتِ بیش از ۶۷ میلیون نفر افراد بالای ۱۲ سال در کشور، بیش از ۵۵ میلیون نفر (۸۲ درصد)، دز اول را تزریق کرده‌اند.

کسی که متقاعد شده دز اول را تزریق کند، دز دوم را هم در زمانی که نوبتش شود، تزریق می‌کند. وی ادامه داد: اگر واکسن کرونا مناسب برای سنین زیر ۱۲ سال هم باشد، انتظار همین میزان واکسیناسیون را در افراد زیر ۱۲ سال هم می‌توانیم داشته باشیم. کسی که متقاعد شده خودش واکسن را تزریق کند و به بی‌خطری آن اعتماد کند، برای فرزندش هم همین اعتماد را خواهد داشت. بر این اساس انتظار داریم به پوششی بالای پوشش واکسیناسیون کشورهای اروپایی و حتی آمریکا برسیم.

شرط دریافت دوز دوم واکسن کرونا

اگر بیمار شدید و قصد دارید دوز دوم واکسن کرونا را دریافت کنید باید مطمئن شوید که علائم شما برطرف شده است و شرایط قرنطینه را به پایان رساندید. واکسیناسیون ایمن‌ترین راه محافظت در برابر ویروس کروناست و برای ایجاد بیشترین محافظت در برابر ویروس کرونا اکثر واکسن‌ها با دو دوز طراحی شده‌اند. ایمونولوژیست‌ها به روش دریافت دوزهای متعدد «تقویت‌کننده اولیه» می‌گویند. در واقع با دوز اول سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهید و آن را با اولین واکسیناسیون آماده می‌کنید. پس از آنکه سیستم ایمنی بدن زمان لازم برای پاسخ به مرحله اولیه را پیدا کرد، دوباره به چالش کشیده می‌شود و پاسخ ایمنی که اولین بار آموخته است با دریافت دوز دوم تقویت می‌شود.

اکثر (هرچند نه همه) انواع واکسن کرونا یا دیگر نمونه‌های واکسن از حداکثر تقویت‌کننده برای حداکثر محافظت استفاده می‌کنند. برخی حتی به دوزهای بیشتری نیاز دارند و این امر به این دلیل است که ایمنی می‌تواند با گذشت زمان کاهش یابد یا همان‌طور که در مورد واکسن آنفلوآنزا رخ می‌دهد، ویروس ایجاد کننده بیماری تغییر ‌می‌کند و واکسن اصلی دیگر محافظت خوبی ارائه نمی‌دهد. بر اساس نتایج تحقیقات مختلف در مورد واکسن‌های کووید-۱۹ دریافت دوز دوم دفاع شما در برابر بیماری را افزایش می‌دهد و عدم دریافت دوز دوم منجر خواهد شد خطر ابتلا به بیماری افزایش یابد.

تزریق دو دُز واکسن کرونا به ۵۰ درصد کل جمعیت کشور

یونسیان افزود: در حال حاضر حدود ۶۵ درصد کل جمعیت کشور ما یک دز واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند و حدود ۸۲ درصد جمعیت بالای ۱۲ سال‌مان هم یک دز واکسن را تزریق کرده‌اند. در عین حال ۵۰ درصد کل جمعیت کشور و ۶۳ درصد جمعیت بالای ۱۲ سال کشور دو دز واکسن‌شان را دریافت کرده‌اند. در ابتدا مزایای تقویت اولیه با واکسن کرونا در آزمایش‌های بالینی مشاهده شد.

مطالعات اولیه بر روی واکسن‌های تایید شده کنونی کووید-۱۹ پاسخ‌های ایمنی را در افرادی که یک یا دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند مقایسه کرده است. نتایج نشان داد که پس از دوز دوم، افراد مقادیر بیشتری آنتی‌بادی برای مقابله با ویروس داشتند که نشان می‌دهد مصرف بیش از یک دوز احتمالا اثر واکسن را افزایش می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، با استفاده از واکسن آکسفورد/ آسترازنکا، محافظت در برابر کووید-۱۹ علامتی از ۲۲ روز پس از اولین دوز ۷۶ درصد تخمین زده شد و هنگامی که دوز دوم ۱۲ هفته پس از دوز اول تجویز شد، میزان محافظت به ۸۱ درصد افزایش یافت.

نحوه ثبت عوارض واکسن‌ها

وی درباره مطالعات انجام شده بر روی عوارض و اثربخشی واکسن‌هایی که در کشور تزریق شده است، گفت: باید توجه کرد که در دنیا دو نظام برای ثبت عوارض واکسن‌ کرونا داریم؛ یکی از روش‌ها نظارت غیرفعال است که به این صورت است که نهاد دولتی متولی واکسن، سامانه یا شماره تلفنی را اعلام می‌کند تا هرکس بعد از تزریق واکسن عوارض داشت، وارد این سامانه شده یا تماس بگیرد و عارضه را ثبت کند. در این سیستم ممکن است افراد عارضه را گزارش کنند و شاید هم آن را گزارش نکنند. بنابراین کم‌شماری در ذات این سیستم وجود دارد، اما هزینه کمتری دارند.

در مقابل سیستم‌های مراقبت فعال را داریم که به این معناست که افرادی با کسانی که واکسن تزریق کرده‌اند، تماس می‌گیرند. البته این سیستم بر روی نمونه‌ای از جمعیت که قابل مدیریت باشد، انجام می‌شود. طبیعتا به دلیل هزینه بالایی که دارد، معمولا نمونه‌های ۳۰ هزار نفره مدنظر است. بر این اساس سازمان جهانی بهداشت توصیه کرده که سعی کنید ۳۰ هزار نفر را به ازای هر واکسن کرونا بگیرید.

آیا از دست دادن زمان دریافت دوز دوم دیگر واکسن از شما محافظت نمی‌کند؟

شاید فرض کنید به دلیل از دست دادن زمان دریافت دوز دوم دیگر واکسن از شما محافظت نمی‌کند. با این حال، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) می‌گوید که می‌توانید دوز دوم را در مدت ۶ هفته (به جای ۳ یا ۴ هفته) از اولین دوز خود دریافت کنید. اگرچه ما اطلاعاتی در مورد اثربخشی واکسن کرونا در بازه زمانی ۶ هفته‌ای نداریم اما بهتر است آن را دیر دریافت کنیم تا اصلا دریافت نکنیم و نیازی نیست که دوزهای خود را از نو شروع کنید. نکته اصلی این است که اگر دوز دوم خود را به موقع دریافت نکرده‌اید آن را در اسرع وقت دریافت کنید.

اگر به دلیل ابتلا به کووید-۱۹ در مرحله واکسیناسیون، دومین تزریق خود را انجام ندادید هنوز توصیه می شود که دوز دوم را دریافت کنید. همان‌طور که در بالا ذکر شد، قبل از دریافت دوز دوم باید منتظر بمانید تا از بیماری بهبود یافته و شرایط قرنطینه را برآورده کنید. با این حال، اگر ارائه‌دهنده واکسن به شما توصیه کرد که از واکسن دوم به دلیل واکنش آلرژیک خودداری کنید، باید دستورالعمل‌های وی را دنبال کنید.

مطالعه عوارض ۴ واکسن کرونا تزریق شده در ایران در ۷ دانشگاه علوم پزشکی

یونسیان افزود: بر همین اساس مجری طرح مراقبت فعال عوارض واکسن هم از همین پروتکل سیستم نظارت فعال در هفت دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، مشهد، گیلان، سنندج، بیرجند، کرمان و سیستان و بلوچستان استفاده کرده و ۴ واکسن تزریق شده در ایران شامل اسپوتنیک، آسترازنکا، سینوفارم و برکت بحث عوارض واکسن را مورد بررسی قرار داده‌اند.

کارشناسان دانشگاه‌ها طی هفته اول بعد از تزریق واکسن کرونا هر روز با افراد تماس می‌گیرند و بعد از هفت روز اول، به صورت هفتگی به مدت ۱۷ هفته با افراد تماس تلفنی برقرار کرده و عوارض را ثبت می‌کنند. البته نمونه‌گیری ما هنوز کامل نشده است. زیرا در برهه‌ای به واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا دسترسی نداشتیم که نمونه حدود ۲۰ هزار نفر ماند. واکسن برکت هم تازه شروع شده و در مجموع تاکنون ۹۳ هزار نفر را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم.

ثبت ۲ عارضه جدی در این مطالعه

وی ادامه داد: البته گزارش نهایی این مطالعه بعد از تکمیل آن به صورت مدون و مکتوب با تمام جزئیات ارائه می‌شود، اما از آنجایی که کشور به این اطلاعات نیاز دارد، گزارشات میانی از آن استخراج شد. هر مورد عارضه جدی که شامل تشنج، شوک آنافیلاکسی، لخته خون و… است، تیمی متشکل از پنج متخصص رشته‌های مختلف، تمام جوانب را بررسی می‌کنند که آیا این عارضه می‌تواند منتسب به واکسن کرونا باشد یا خیر. زیرا این عوارض قبل از واکسیناسیون هم به صورت پراکنده در جامعه رخ می‌داد. بنابراین دشوار است که تصمیم بگیریم که کسی که واکسن کرونا تزریق کرده و دچار این عوارض شده، آیا اگر واکسن تزریق نمی‌کرد هم دچار این عارضه می‌شد یا خیر؟. همین موضوع درباره مرگ هم وجود دارد. روزانه ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر در کشور فوت می‌کنند،

حال بعد از واکسیناسیون اگر میزان مرگ همان ۱۱۰۰ نفر باشد، می‌گوییم ربطی به واکسن نداشتند، بلکه زمانیکه میزان مرگ مثلا ۱۱۱۰ نفر شود، می‌گوییم از نظر آماری مرگ این ۱۰ نفر منتسب به واکسن است. یونسیان با بیان اینکه هیچ مرگی را در این ۹۳ هزار نفر نتوانستیم به واکسن منتسب کنیم، گفت: دو مورد عارضه جدی مشاهده شد که به واکسن منتسبش می‌کردند که یک تشنج و یک لخته خونی بوده که هر دو بهبود یافتند و عارضه کشنده‌ای نبوده است. وی افزود: البته باید توجه داشته باشیم که وقتی می‌گوییم واکسن‌ها عارضه جدی ندارند، به این معنا نیست که هر کسی واکسن زد، سرش هم درد نمی‌گیرد، بلکه به این معناست که در تعادل و ترازوی بین منفعت و عارضه، کفه منفعت آنقدر غلبه می‌کند که کفه عوارض به چشم نمی‌آید.

میزان اثربخشی واکسن‌های تزریق شده در کشور بر اساس مطالعه انجام شده

یونسیان درباره میزان اثربخشی واکسن‌ کرونا تزریق شده نیز گفت: در مطالعه‌ای که شرح دادم هدف ثبت عوارض واکسن کرونا بوده است، اما از آنجایی که یکی از عوارض بستری در بیمارستان و یکی از عوارض ابتلا به کرونا است، به عنوان یک هدف جنبی مشخص شد که می‌توانیم تاثیر واکسن بر روی ابتلا و بستری این نمونه را هم گزارش کنیم.

با آنالیز داده‌ها تقریبا برآورد شده که واکسن‌ها اعم از همه انواع‌شان مجموعا حدود ۸۴ درصد قدرت پیشگیری از ابتلا به کرونا را داشتند و حدود ۹۰ درصد هم قدرت پیشگیری از بستری و ابتلا به فرم شدید را داشته‌اند. در زمینه میزان تاثیر واکسن‌ها در پیشگیری از مرگ، از آنجایی که هیچ مورد مرگی گزارش نشده، نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم. البته همه مطالعات دنیا نشان داده‌اند که بیشترین قدرت واکسن‌ها در وهله اول پیشگیری از مرگ است، بعد پیشگیری از ابتلا به فرم شدید و بعد هم ابتلا به فرم خفیف است.

سینوفارمی‌ها هم می‌توانند آسترازنکا دریافت کنند؟

افرادی که واکسن کرونا سینوفارم دریافت کرده‌اند بعد از چهار ماه و کسانی که واکسن اسپوتنیک دریافت کرده‌اند نیز عموما پس از گذشت شش ماه از نوبت اول اسپوتنیک، می‌توانند واکسن آسترازنکا را دریافت کنند. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در خصوص نوع و زمان تزریق دوز سوم واکسن کرونا توضیحی ارائه داد. دکتر سیدمحمد علوی اظهار کرد: خوشبختانه سیستم ایمنی بدن به خوبی نسبت به واکسن‌ها پاسخ می‌دهد. همچنین می‌دانیم که برای به دست آوردن ایمنی کافی در مقابل کرونا، دریافت یک نوبت واکسن کافی نیست و واکسیناسیون کامل به دریافت دو تا سه نوبت واکسن نیاز دارد.

وی در خصوص نوع دوز سوم واکسن افزود: نوع و زمان دریافت دوز سوم به این بستگی دارد که در نوبت اول چه واکسنی دریافت کرده‌ایم؛ عموما هر واکسنی در نوبت اول تزریق شده باشد باید در نوبت دوم یا سوم نیز حتما از همان نوع دریافت شود. به طور مثال کسانی که واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند باید مرحله دوم و سوم را نیز سینوفارم دریافت کنند. کسانی که واکسن اسپوتنیک تزریق کرده‌اند نیز باید نوبت سوم را از نوع آسترازنکا تزریق کنند.

برخی کشورها واکسن کرونا سینوفارم مسافران را قبول نمی‌کنند

علوی با اشاره به اینکه برخی کشورها واکسن کرونا سینوفارم مسافران را قبول نمی‌کنند، بیان کرد: برخی کشورها برای پذیرش مسافر، کسانی که واکسن آسترازنکا دریافت کرده‌اند را می‌پذیرند بنابراین با اخذ رضایت‌نامه، برای افرادی که واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند و می‌خواهند به سفر خارج از کشور بروند، واکسن آسترازنکا تزریق می‌شود. معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، گفت: افرادی که واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند بعد از چهار ماه و کسانی که واکسن اسپوتنیک دریافت کرده‌اند نیز عموما پس از گذشت شش ماه از نوبت اول اسپوتنیک، می‌توانند واکسن آسترازنکا را دریافت کنند.

آزمایش آنتی بادی کرونا و آنتی بادی واکسن

آزمایش آنتی بادی کرونا و آزمایش آنتی بادی واکسن کرونا برای بررسی میزان ایمنی که پس از تزریق واکسن کرونا ایجاد می شود، و همچنین برای بررسی اثربخشی تزریق واکسن کرونا استفاده می شود. هرکسی که واکسن کرونا را دریافت کرده باشد ممکن است از خود بپرسد که چقدر این واکسن در برابر ویروس کرونا از او محافظت می‌کند. برای انجام تست آنتی بادی واکسن تنها کافیست از صفحه اصلی آنی آزما پذیرش خود را به صورت آنلاین انجام دهید.

در این روش شما دیگر نیازی به مراجعه حضوری ندارید و تمام مراحل آزمایش ( پذیرش و جوابدهی ) به صورت آنلاین انجام می شود و نمونه گیری در منزل ، محل کار و یا در محل که برای شما آسان است انجام می شود. برای انجام نمونه گیری در محل آنی آزما برای بیمارانی که قادر به حضور در آزمایشگاه نیستند و یا مراجعینی که تمایل به نمونه گیری در منزل یا محل کار را دارند، سرویس نمونه گیری در منزل توسط افراد مجرب را فراهم نموده ایم. بدین منظور می توانید با مراجعه حضوری و یا تلفنی آدرس بیمار و آزمایش های درخواستی را اعلام نمایید و یا با ثبت مکانیزه درخواست خود در وب سایت ما با پر کردن فرم زیر منتظر تماس همکاران ما باشید تا در اولین فرصت یا زمان مورد درخواست شما جهت نمونه گیری مراجعه شود.

سخن پایانی

برخی از افراد فکر می‌کنند انجام واکسیناسیون باعث می‌شود عوارض خطرناک در دراز مدت برای آن‌ها رخ بدهد به همین دلیل تا اکنون برای تزریق واکسن کرونا اقدام نکرده‌اند. در صورتی که سازمان‌های بهداشت جهانی چنین شرایطی را رد کرده و معتقد هستند برای اینکه میزان مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ کمتر شود باید واکسیناسیون صورت گرفته و در چند مرحله تکرار شود.

البته برای افرادی که علائم کرونا را نشان می‌دهند در اولین فرصت باید تست کرونا در منزل انجام گیرد زیرا اگر واکسیناسیون برای افراد مبتلا به کرونا انجام شود، به دلیل اوردوز، خطر مرگ بالا می‌رود. بنابراین در صورت رؤیت علائم ابتدا آزمایش کرونا در منزل را انجام داده و در صورتی که مطمئن هستید به این بیماری مبتلا نشده‌اید، تزریق واکسن را انجام دهید.