در مورد آزمایش BUN چه می دانید

کلیه ها وظیفه تصفیه خون و دفع مواد سمی از بدن را بر عهده دارند. مهمترین ماده زائد در بدن، اوره است که در قالب ادرار از بدن خارج خواهد شد. زمانی که پروتئین ها به اسیدهای آمینه در کبد کاتابولیسم می شوند، آمونیاک تولید خواهد شد که در فرآیندی به اوره تبدیل می شود. آزمایش BUN میزان اوره خون را اندازه گیری می کند. زمانی که کلیه ها در سلامت کامل به سر ببرند، دفع اوره از بدن طی برنامه ای منظم انجام خواهد گرفت اما هر گونه مشکل در ساختار و عملکرد کلیه ها، منجر به اختلال در این امر شده و در نتیجه اوره نمی تواند به درستی دفع شود. آزمایش از طریق تعیین میزان اوره خون، وضعیت کلیه ها را آشکار خواهد کرد. اگر اوره بالا بود نشان می دهد مشکلی برای کلیه ها به وجود آمده که نمی توانند فیلتراسیون را به درستی انجام دهند.

آزمایش BUN یا آزمایش نیتروژن اوره برای ارزیابی سلامت کلیه های شما استفاده می شود. این تست برای کمک به تشخیص بیماری کلیه و برای نظارت بر اثربخشی دیالیز و سایر روش های درمانی مربوط به بیماری کلیوی یا آسیب به آن کاربرد دارد.

آزمایش BUN به عنوان بخشی از پانل متابولیک جامع یا اساسی معمول (CMP یا BMP) در طی معاینه پزشکی و در غالب آزمایش چکاپ مورد درخواست قرار می گیرد (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایشاتی که در آزمایش چکاپ مورد استفاده قرار می گیرد، می توانید به مقاله آزمایش چکاپ مراجعه فرمایید). هنگامی که شما علائم و نشانه هایی دارید که ممکن است به دلیل بیماری کلیوی باشد و یا بیماری دارید که ممکن است در اثر عملکرد کلیه ایجاد شود یا بدتر شود، این تست برای ارزیابی وضعیت شما کاربرد دارد.

در فواصل منظم هنگامی که به دلیل بیماری کلیوی یا آسیب دیدگی تحت درمان قرار می گیرید، آزمایش BUN می تواند برای بررسی این روند درمانی کاربرد داشته باشد. نمونه مورد نیاز برای انجام این آزمایش نمونه خون گرفته شده از ورید بازوی شما می باشد. آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش مورد نیاز نیست.

در آزمایش BUN چه چیزی مورد بررسی قرار می گیرد؟

اوره یک محصول زاید در بدن است که در هنگام متابولیسم پروتئین به اجزای تشکیل دهنده آن (اسیدهای آمینه) در کبد تشکیل می شود. این فرآیند آمونیاک تولید می کند ، که بعداً به اوره فرآورده با ضایعاتی که سمیت کمتری دارند، تبدیل می شود. آزمایش BUN میزان نیتروژن اوره خون (BUN) را اندازه گیری می کند. بعضی اوقات ، نسبت BUN به کراتینین محاسبه می شود که به تعیین علت افزایش سطح این ماده کمک می کند.

نیتروژن یکی از عناصر آمونیاک و اوره است. نیتروژن اوره و اوره به نوعی قابل تعویض است زیرا اوره حاوی نیتروژن است و به دلیل اینکه اوره یا اوره نیتروژن “روش حمل آن” است که بدن برای رهایی از خود ازت اضافی استفاده می کند. اوره توسط کبد درون خون تشکیل و آزاد می شود و به کلیه ها منتقل می شود ، جایی که از خون فیلتر شده و در ادرار رها می شود. از آنجا که این امر یک روند مداوم است ، معمولاً مقدار کمی اما پایدار ازت اوره در خون وجود دارد. اما وقتی کلیه ها به دلیل بیماری یا آسیب نتوانند مواد زائد خون را فیلتر کنند ، سطح اوره خون بالا می رود و این موضوع به وسیله آزمایش BUN تشخیص داده می شود.

کلیه ها یک جفت ارگان لوبیایی شکل هستند که در قسمت انتهای ریبلاژ در قسمت های راست و چپ کمر قرار دارند. در داخل آنها حدود یک میلیون واحد کوچک تصفیه خون به نام نفرون وجود دارد. در هر نفرون ، خون به طور مداوم از طریق یک خوشه میکروسکوپی رگهای خونی حلقوی ، به نام گلومرول (filom) فیلتر می شود. گلومرول اجازه عبور آب و مولکول های کوچک را می دهد اما سلول های خون و مولکول های بزرگ تر را حفظ می کند.

به هر گلومرول، لوله ای ریز (توبول) متصل است که مایعات و مولکول هایی را که از گلومرول عبور می کند جمع می کند و سپس آنچه را که هنوز بدن می تواند استفاده کند مجدداً جذب می کند. ضایعات باقیمانده ادرار را تشکیل می دهد.

بیشتر بیماری ها یا شرایطی که بر کلیه ها یا کبد تأثیر می گذارند ، می توانند بر میزان اوره موجود در خون تأثیر بگذارند. اگر مقادیر زیاد اوره توسط کبد تولید شود یا کلیه ها به درستی کار نکنند و در فیلتر کردن ضایعات از خون مشکل دارند ، سطح اوره در خون افزایش می یابد. اگر آسیب یا بیماری کبدی قابل توجهی تولید اوره را مهار کند ، ممکن است سطح آزمایش BUN کاهش یابد.

آزمایش BUN چگونه استفاده می شود؟

آزمایش BUN در درجه اول به همراه تست کراتینین برای ارزیابی عملکرد کلیه در طیف وسیعی از شرایط ، برای کمک به تشخیص بیماری کلیه و نظارت بر مبتلایان به اختلال عملکرد یا نارسایی کلیه مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ممکن است برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی شما هنگام سفارش به عنوان بخشی از پانل کلیوی ، غربالگری اصلی متابولیک یا پانل متابولیک جامع مورد استفاده قرار گیرد.

اگر به نظر می رسد که آزمایشات کراتینین و BUN شما غیر طبیعی است یا به بیماری اساسی مبتلا به کلیه ها مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا هستید ، از این رو آزمایشات کراتینین و BUN ممکن است برای نظارت بر عملکرد کلیه و اثربخشی روند درمان استفاده شود. آزمایشات کراتینین خون و آزمایش BUN همچنین ممکن است به منظور ارزیابی عملکرد کلیه قبل از انجام برخی مراحل مانند سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) انجام شود که ممکن است نیاز به استفاده از داروهایی داشته باشد که اگر به سرعت پاک نشوند ، به کلیه ها آسیب برساند.

آزمایش BUN چه زمانی درخواست داده می شود؟

آزمایش BUN بخشی از تست های درخواستی در آزمایش خون یا آزمایش چکاپ است که اغلب در موارد زیر درخواست داده می شوند:

• هنگامی که شما یک بررسی معمول پزشکی دارید
• هنگامی که شما به شدت بیمار هستید و در یک اتاق اورژانس به دنبال مراقبت پزشکی هستید
• در مدت زمانی که در بیمارستان بستری هستید
• BUN معمولاً با كراتینین یا پانل كلیوی سفارش داده می شود كه گمان می رود با علائم و نشانه هایی از جمله بیماری كلیوی وجود داشته باشد.

این علائم کلیوی شامل موارد زیر می باشد:

• وجود خون و یا پروتئین در ادرار شما
• تورم یا پف کردن (ورم) به خصوص در اطراف چشم یا صورت ، مچ دست ، شکم ، ران یا مچ پا
• ادرار که حالتی کف آلود، خون آلود یا قهوه ای باشد
• کاهش قابل توجهی در میزان ادرار
• مشکل در ادرار مانند احساس سوزش یا ترشحات غیر طبیعی در هنگام دفع ادرار یا تغییر در دفعات ادرار به خصوص در شب
• درد کمر (پهلو) ، زیر دنده ها ، در نزدیکی محل کلیه ها قرار دارد
• فشار خون بالا (هایپرتانسیون)

آزمایش BUN همچنین ممکن است در موارد زیر توسط پزشک درخواست داده شود:

• در فواصل زمانی منظم برای نظارت بر عملکرد کلیه هنگام ابتلا به بیماری مزمن یا بیماری مانند دیابت ، نارسایی احتقانی قلب یا هنگام حمله قلبی
• در فواصل زمانی منظم برای نظارت بر عملکرد کلیه و معالجه هنگامی که به بیماری کلیوی مبتلا شده اید
• قبل و در طول درمان دارویی خاص برای نظارت بر عملکرد کلیه
• همراه با کراتینین در هنگام برنامه ریزی برای CT اسکن
• در فواصل زمانی منظم برای نظارت بر اثربخشی دیالیز

نتیجه این تست چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج آزمایش BUN همراه با نتایج کراتینین و نتایج دیگر آزمایشاتی که ممکن است همزمان انجام شود مانند یک پنل کلیوی تفسیر می شود. سطح BUN و کراتینین در محدوده تعیین شده توسط آزمایشگاه انجام آزمایش نشان می دهد که کلیه های شما همانطور که باید عمل می کنند یا خیر. افزایش سطح BUN و کراتینین ممکن است بدان معنی باشد که کلیه های شما آنطور که باید کار نمی کنند. پزشک متخصص شما فاکتورهای دیگری مانند تاریخچه پزشکی و معاینه بدنی شما را در نظر خواهد گرفت تا تعیین کند که در صورت وجود چه شرایطی می تواند بر کلیه های شما تأثیر بگذارد.

برخی از نمونه شرایطی که می تواند سطح BUN را افزایش دهد شامل موارد زیر است:

• بیماری کلیه ، آسیب کلیه یا نارسایی کلیه.
• کاهش جریان خون به کلیه ها ، ناشی از شرایطی مانند نارسایی احتقانی قلب ، شوک ، استرس ، حمله قلبی اخیر یا سوختگی های شدید
• شرایطی مانند سنگ کلیه که می تواند جریان ادرار را مسدود کند
• کم آبی
• افزایش پروتئین یا افزایش قابل توجه پروتئین در رژیم غذایی

سطح پایین BUN رایج نیست و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. کاهش BUN ممکن است در بیماری های شدید کبدی ، سوء تغذیه و بعضی اوقات هنگام چاقی بیش از حد مشاهده شود (حجم بیش از حد مایعات) اما آزمایش BUN معمولاً برای تشخیص یا نظارت بر این شرایط استفاده نمی شود. اگر یک کلیه کاملاً عملکردی طبیعی داشته باشد، حتی اگر کلیه دیگر به درستی کار نکند ، ممکن است سطح BUN طبیعی باشد.

آزمایش BUN در کنار آزمایشاتی مانند کراتینین و آزمایش ادرار انجام می شود. آزمایش ادرار برای غربالگری، تشخیص و یا نظارت بر چندین بیماری و شرایط ، مانند اختلالات کلیوی یا عفونت ادراری (UTIs) کمک می کند. هنگامی که شما علائمی مانند درد شکم ، کمر ، ادرار مکرر یا دردناک دارد درخواست می شود. بعضاً این تست به عنوان بخشی از معاینه پزشکی ، معاینه بارداری ، بستری در بیمارستان یا انجام عمل قبل از جراحی، باید آزمایش ادرار را انجام دهد.

نمونه مورد نیاز برای این تست یک لیوان ادرار – یک نمونه کافی برای نتایج دقیق لازم است. بعضی اوقات ممکن است شما را به جمع آوری نمونه با استفاده از تکنیک “تمیز گرفتن” هدایت کنید: زنان باید لبه های واژن را گسترش داده و از جلو به عقب تمیز کنند. مردان باید نوک آلت را پاک کنند. شروع به ادرار کردن کنید ، بگذارید مقداری ادرار در توالت بریزد، سپس یک یا دو اونس ادرار را در ظرف مخصوص ادرار جمع کنید، سپس بقیه را داخل توالت بریزید. آمادگی خاصی برای انجام این تست مورد نیاز نیست.

نتیجه آزمایش BUN من کمی خارج از رنج نرمال است. آیا این موضوع می تواند نشانه وجود یک مشکل خاص در کلیه های من باشد؟

نتیجه آزمایش BUN شما توسط پزشک متخصص شما در چارچوب آزمایش های دیگری که انجام داده اید و سایر عوامل مانند تاریخچه پزشکی شما تفسیر می شود. نتیجه ای که کمی بالا یا پایین باشد ممکن است دارای اهمیت پزشکی باشد. به همین دلیل ممکن است پزشک معالج آزمایش شما را تکرار کند و ممکن است نتایج آزمایش های قبلی را هنگام انجام آزمایش مشابه در نظر بگیرد.

با این حال ، نتیجه ای خارج از محدوده نرمال ممکن است وجود یک مشکل را نشان دهد و نیاز به انجام آزمایشات بیشتر باشد. پزشک متخصص نتایج آزمایش شما را با سایر عوامل مرتبط ارزیابی خواهد کرد تا مشخص کند آیا نتیجه ای که در خارج از محدوده مرجع قرار دارد به معنای وجود مشکل مهمی برای شما است یا خیر.

نسبت BUN به کراتینین چیست؟

گاهی اوقات ، یک پزشک متخصص به بررسی نسبت بین BUN یک فرد و کراتینین خون او می پردازد تا به تعیین اینکه چه چیزی باعث افزایش این غلظت ها از حد نرمال شده است، کمک کند. نسبت آزمایش BUN به کراتینین معمولاً بین 10: 1 و 20: 1 است. افزایش نسبت ممکن است به دلیل شرایطی باشد که باعث کاهش جریان خون به کلیه ها مانند نارسایی احتقانی قلب یا کم آبی بدن شود. همچنین ممکن است با افزایش پروتئین ، خون ریزی از دستگاه گوارش یا افزایش پروتئین در رژیم غذایی مشاهده شود. این نسبت ممکن است با بیماری کبدی (به دلیل کاهش تشکیل اوره) و سوء تغذیه کاهش یابد.

از آزمایش کراتینین برای ارزیابی سلامت کلیه های شما استفاده می شود. این آزمایش برای کمک به تشخیص بیماری کلیه و برای نظارت بر درمان بیماری کلیوی درخواست می گردد. تست کراتینین به طور معمول به عنوان بخشی از یک آزمایش چکاپ یا آزمایش خون معمول هنگام معاینه پزشکی، درخواست می شود.

وقتی شما علائم و نشانه هایی دارید که ممکن است به دلیل بیماری کلیوی یا آسیب دیدگی باشد یا شرایطی داشته باشید که ممکن است بر کلیه های شما تأثیر بگذارد یا باعث اختلال در عملکرد کلیه شود درخواست می شود. این تست در فواصل زمانی معین برای نظارت بر درمان بیماری کلیوی یا عملکرد کلیه و برای بررسی تاثیر داروهای خاص روی کلیه شما درخواست می گردد.

برای انجام آزمایش کراتینین یک نمونه خون وریدی از بازوی شما کشیده می شود. همچنین ممکن است یک نمونه ادرار 24 ساعته جمع آوری شود که در آن تمام ادرار به مدت 24 ساعت ذخیره می شود. بعضی اوقات ممکن است یک نمونه ادرار تصادفی جمع آوری و آزمایش شود. برخی از مطالعات نشان داده اند که خوردن گوشت پخته شده قبل از آزمایش می تواند به طور موقت سطح کراتینین را افزایش دهد.

اگر شما نیز تمایل دارید آزمایش BUN را در منزل خود و بدون مراجعه حضوری و در معرض آلودگی قرار گرفتن انجام دهید، می توانید به سایت آنی آزما مراجعه کرده و پس از پر کردن فرم پذیرش، نسبت به انجام آزمایش در منزل با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی اقدام خواهد شد.