اخبار سلامتی
هر آنچه که لازم است در مورد آزمایش قند خون بدانید
آبان
وجود متابولیت های اولیه و ثانویه در بدن انسان به عملکرد بهتر اندام ها و قدرت بدنی انسان کمک می کند اما همه این مواد باید در سطح نرمال در خون وجود داشته باشند. هر گونه کمبود و بیشبود در هر کدام از متابولیت ها، خطراتی را به همراه دارند و در این میان، میزان قند خون به عنوان یکی از مهمترین مواد شناخته شده که انرژی بدن را تامین کرده و از طرفی تامین کننده انرژی مغز است چرا که مغز به غیر گلوکز، نمی تواند از سایر مواد استفاده نماید. برای تعیین سطح این ماده باید آزمایش قند خون انجام شود. آیا می دانید این آزمایش چگونه انجام شده و چه اطلاعاتی درا ختیار متخصص قرار می دهد؟
آزمایش قند خون میزان گلوکز موجود در خون شما را اندازه گیری می کند. گلوکز ، نوعی قند ساده بوده و منبع اصلی انرژی بدن شماست. بدن شما کربوهیدرات هایی را که می خورید به گلوکز تبدیل می کند. آزمایش گلوکز در درجه اول برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری انجام می شود. دیابت بیماری است که باعث می شود سطح گلوکز خون شما افزایش یابد. میزان قند خون شما معمولاً توسط هورمونی به نام انسولین کنترل می شود.
با این حال ، اگر دیابت دارید ، بدن شما انسولین کافی تولید نمی کند یا انسولین تولید شده به درستی کار نمی کند. این امر باعث می شود که قند در خون شما جمع شود. افزایش سطح قند خون در صورت عدم درمان می تواند منجر به آسیب شدید به اعضای بدن شود. در برخی موارد ، ممکن است از آزمایش قند خون برای آزمایش افت قند خون نیز استفاده شود. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که سطح گلوکز در خون شما خیلی کم باشد.
آزمایش قند خون چیست؟
آزمایش قند خون روشی است که میزان قند یا گلوکز را در خون شما اندازه گیری می کند. پزشک شما ممکن است برای کمک به تشخیص دیابت این آزمایش را انجام دهد. افراد دیابتی نیز می توانند از این آزمایش برای مدیریت وضعیت خود استفاده کنند.
آزمایشات قند خون نتایج فوری را ارائه می دهد و موارد زیر را به شما اطلاع می دهد:
- رژیم غذایی یا ورزش شما باید تغییر کند
- داروهای دیابت یا درمان شما چگونه عمل می کند
- اگر سطح قند خون شما زیاد یا کم باشد
- اهداف درمانی کلی شما برای دیابت قابل کنترل است
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش قند خون را به عنوان بخشی از یک معاینه معمول انجام دهد. همچنین ممکن است آنها به دنبال این باشند که ببینند شما دیابت یا پیش دیابت دارید ، بیماری که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است.
در صورت صحت هر یک از عوامل زیر خطر ابتلا به دیابت افزایش می یابد:
- شما 45 ساله یا بیشتر دارید
- شما اضافه وزن دارید
- شما زیاد ورزش نمی کنید
- فشار خون بالا ، تری گلیسیرید بالا یا سطح کلسترول خوب پایین (HDL) دارید
- شما سابقه دیابت حاملگی یا به دنیا آوردن نوزادی با وزن بیش از 9 پوند دارید
- شما در صورت مقاومت به انسولین سابقه دارید
- شما سابقه سکته مغزی یا فشار خون دارید
- شما سابقه خانوادگی دیابت دارید
بررسی سطح قند خون می تواند در خانه یا مطب پزشک انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایشات قند خون در منزل، می توانید به مقاله انواع مزایای آزمایش در منزل مراجعه فرمایید.
دیابت و آزمایش قند خون
دیابت نوع 1 معمولاً در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می شود که بدن آنها قادر به تولید انسولین کافی نیست. این یک بیماری مزمن یا طولانی مدت است که نیاز به درمان مداوم دارد. نشان داده شده است که دیابت نوع 1 بیشتر افراد 30 تا 40 ساله را تحت تأثیر قرار می دهد.
دیابت نوع 2 معمولاً در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاقی تشخیص داده می شود ، اما ممکن است در افراد جوان نیز ایجاد شود. این شرایط زمانی رخ می دهد که بدن شما انسولین کافی تولید نمی کند یا انسولین تولیدی شما به درستی کار نمی کند. تأثیر دیابت نوع 2 ممکن است از طریق کاهش وزن و تغذیه سالم کاهش یابد.
اگر در دوران بارداری به دیابت مبتلا شوید دیابت بارداری اتفاق می افتد. دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان از بین می رود.
پس از تشخیص دیابت ، ممکن است مجبور شوید به صورت دوره ای آزمایش قند خون انجام دهید تا مشخص شود آیا وضعیت شما به خوبی کنترل می شود یا خیر. سطح بالای گلوکز در فرد دیابتی ممکن است به این معنی باشد که دیابت شما به درستی کنترل نمی شود. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد دیابت و شرایط تشخیص آن می توانید به مقاله دیابت و آزمایش قند خون مراجعه فرمایید.)
سایر علل احتمالی افزایش سطح گلوکز خون عبارتند از:
- تیروئید یا پرکاری تیروئید
- پانکراتیت ، یا التهاب پانکراس شما
- سرطان پانکراس
- پیش دیابت ، که در صورت افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 اتفاق می افتد
- استرس به بدن در اثر بیماری ، ضربه یا جراحی
- داروهایی مانند استروئیدها
در موارد نادر ، سطح بالای گلوکز خون می تواند نشانه ای از اختلالات هورمونی به نام آکرومگالی یا سندرم کوشینگ باشد ، که در صورت تولید بیش از حد کورتیزول در بدن رخ می دهد.
همچنین ممکن است سطح گلوکز خون خیلی پایین باشد. با این حال ، این موضوع معمول نیست. سطح پایین گلوکز خون یا افت قند خون ممکن است به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- استفاده بیش از حد از انسولین
- گرسنگی
- هیپوفیز ، یا غده هیپوفیز کم کار
- کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار
- بیماری آدیسون ، که با سطح پایین کورتیزول مشخص می شود
- سو مصرف الکل
- بیماری کبد
- انسولینوما ، که نوعی تومور پانکراس است
- بیماری کلیوی
چگونه می توان برای آزمایش قند خون آماده شد
آزمایش قند خون یا به صورت آزمایش قند خون ناشتا انجام می شود و یا قند خون به صورت تصادفی مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای آزمایش قند خون ناشتا ، هشت ساعت قبل از آزمایش نمی توانید چیزی به جز آب بخورید یا بنوشید. ممکن است بخواهید اول صبح آزمایش قند خون ناشتا را انجام دهید تا در طول روز مجبور نشوید ناشتا باشید. شما ممکن است قبل از یک آزمایش تصادفی قند خون غذا و نوشیدنی بخورید و بنوشید. انجام آزمایش به صورت ناشتا رایج تر است زیرا نتایج دقیق تری را ارائه می دهد و تفسیر آنها آسان تر است.
قبل از آزمایش ، در مورد داروهای مصرفی خود از جمله داروهای با نسخه، داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی به پزشک خود بگویید. برخی از داروها می توانند بر سطح گلوکز خون تأثیر بگذارند. پزشک ممکن است از شما بخواهد که قبل از آزمایش به طور موقت مصرف یک داروی خاص را متوقف کنید یا مقدار آن را تغییر دهید.
داروهایی که می توانند سطح گلوکز خون شما را تحت تأثیر قرار دهند شامل موارد زیر است:
- کورتیکواستروئیدها
- ادرار آورها
- قرص های جلوگیری از بارداری
- هورمون درمانی
- آسپیرین (بوفرین)
- داروهای ضد روان پریشی
- لیتیوم
- اپی نفرین (آدرنالین)
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- مهار کننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI)
- فنی توئین
- داروهای سولفونیل اوره
استرس شدید همچنین می تواند باعث افزایش موقت قند خون شود و معمولاً به دلیل یک یا چند مورد از این عوامل است:
- عمل جراحی
- ضربه
- سکته
- حمله قلبی
اگر اخیراً یکی از این موارد را داشته اید باید قبل از انجام آزمایش قند خون به پزشک خود اطلاع دهید.
تفسیر نتایج آزمایش قند خون
نتایج نرمال
نتایج نهایی تست شما به نوع آزمایش قند خون بستگی دارد. برای آزمایش ناشتا ، سطح طبیعی گلوکز خون بین 70 تا 100 میلی گرم در دسی لیتر است. برای یک آزمایش گلوکز خون تصائفی، سطح طبیعی آن معمولاً زیر 125 میلی گرم در دسی لیتر است. با این حال ، سطح دقیق آن به آخرین غذایی که خورده اید بستگی خواهد داشت.
نتایج غیر نرمال
اگر آزمایش قند خون ناشتا انجام داده اید ، نتایج زیر غیرطبیعی است و نشان می دهد که شما ممکن است دیابت یا پری دیابت داشته باشید:
- سطح گلوکز خون 100 – 125 میلی گرم در دسی لیتر نشان دهنده ابتلا به پیش دیابت است.
- سطح گلوکز خون 126 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان دهنده ابتلا به دیابت است.
اگر شما یک آزمایش قند خون تصادفی انجام داده اید ، نتایج زیر غیرطبیعی است و نشان می دهد شما ممکن است دیابت یا پیش دیابت داشته باشید:
- سطح گلوکز خون 140-199 میلی گرم در دسی لیتر نشان می دهد که شما ممکن است پیش دیابت داشته باشید.
- سطح گلوکز خون 200 میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان می دهد که شما احتمالاً دیابت دارید.
اگر نتایج آزمایش تصادفی شما غیرطبیعی باشد ، احتمالاً پزشک تست قند خون ناشتا را برای تأیید تشخیص یا آزمایش دیگری مانند Hba1c را تجویز می کند. (جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش HbA1C می توانید به مقاله آزمایش A1C مراجعه فرمایید.)
انواع آزمایشات قند خون
شما می توانید از دو طریق آزمایش انجام دهید. افرادی که دیابت خود را نظارت یا کنترل می کنند انگشت خود را با استفاده از یک گلوکومتر برای آزمایش روزانه خراش می دهند و با دستگاه مخصوص قند خود را اندازه گیری می کنند. روش دیگر خون گیری است.
به طور کلی از نمونه های خون برای غربالگری دیابت استفاده می شود. پزشک شما آزمایش قند خون ناشتا (FBS) را تجویز می کند. این آزمایش میزان قند خون یا هموگلوبین گلیکوزیله را اندازه گیری می کند که به آن آزمایش هموگلوبین A1C نیز گفته می شود. نتایج این آزمایش میزان قند خون شما را در 90 روز گذشته منعکس می کند. نتایج نشان می دهد که آیا شما به دیابت یا پیش دیابت مبتلا هستید و می توانید نحوه کنترل دیابت را بررسی کنید.
چه زمانی قند خون را آزمایش کنیم؟
اینکه چه زمانی و چند بار در هفته باید قند خون خود را آزمایش کنید ، به نوع دیابت و درمان شما بستگی دارد.
دیابت نوع 1
اگر دیابت نوع 1 را با دوز انسولین یا پمپ انسولین کنترل می کنید ، بهتر است قند خون خود را قبل از این موارد کنترل کنید:
- خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده
- ورزش کردن
- خوابیدن
- وظایف حیاتی مانند رانندگی یا نگهداری از کودکان
قند خون بالا
اگر مبتلا به دیابت هستید و احساس تشنگی و تمایل به ادرار کردن زیاد دارید، می خواهید سطح قند خون خود را بررسی کنید. این علائم می تواند علائم قند خون بالا باشد و شما ممکن است نیاز به اصلاح برنامه درمانی خود داشته باشید. اگر دیابت شما به خوبی کنترل شده باشد اما هنوز علائمی دارید ، ممکن است به این معنی باشد که بیمار هستید یا استرس دارید.
ورزش و مدیریت مصرف کربوهیدرات ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کند. اگر این تغییرات موثر واقع نشوند ، ممکن است لازم باشد با دکتر خود ملاقات کنید تا تصمیم بگیرید که چگونه سطح قند خون خود را به محدوده مورد نظر برگردانید.
قند خون پایین
در صورت احساس علائم زیر ، سطح قند خون خود را بررسی کنید:
- سرگیجه
- عرق کردن
- تحریک شدن یا بی تابی
- سردرگمی
- سبکی سر یا گیجی
- گرسنگی و حالت تهوع
- خواب آلودگی
- در لب ها یا زبان احساس بی حسی دارید
- ضعف
- عصبانیت ، لجبازی ، یا غمگین بودن
برخی از علائم مانند هذیان ، تشنج یا بیهوشی می تواند علائم افت قند خون یا شوک انسولین باشد. اگر روزانه تزریق انسولین انجام می دهید ، از پزشک خود در مورد گلوکاگون ، داروی تجویزی که در صورت واکنش شدید قند خون می تواند به شما کمک کند ، سوال کنید.
همچنین می توانید قند خون پایینی داشته باشید و علائمی از خود نشان ندهید. به این حالت عدم آگاهی از افت قند خون می گویند. اگر سابقه عدم آگاهی از افت قند خون را دارید ، ممکن است لازم باشد قند خون خود را بیشتر آزمایش کنید.
آزمایش قند خون برای زنان باردار
برخی از زنان در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا می شوند. این دوره زمانی است که هورمون ها در نحوه استفاده از انسولین در بدن شما اختلال ایجاد می کنند و باعث جمع شدن قند در خون می شود. اگر دیابت بارداری دارید ، پزشک آزمایش قند خون را به طور منظم توصیه می کند. شما با آزمایش مطمئن می شوید که سطح گلوکز خون در یک حد سالم است. دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان از بین می رود.
بدون تست برنامه ریزی شده
در صورت ابتلا به دیابت نوع 2 و داشتن برنامه درمانی مبتنی بر رژیم غذایی و ورزش ، آزمایش در منزل ممکن است غیرضروری باشد. در صورت استفاده از داروهایی که با قند خون پایین همراه نیستند ، ممکن است نیازی به آزمایش خانگی نداشته باشید.
اگر شما نیز تمایل دارید تا آزمایش قند خون خود را به صورت آزاد و یا با درخواست پزشک در منزل خود انجام دهید، می توانید از خدمات شرکت آنی آزما که در زمینه انجام نمونه برداری در منزل و انجام آزمایش در منزل و همچنین تست کرونا در منزل فعالیت دارد، استفاده نمایید. این آزمایشگاه آنلاین کلیه خدمات مورد نیاز شما را به صورت غیرحضوری و از طریق اینترنت انجام می دهد.