تقریبا همه ما در مقطعی از زندگی خود، نیاز داریم آزمایش خون بدهیم. آزمایش خون کامل شامل بخش های مهمی می شود که نشان دهنده میزان سلامتی شماست. برای درک بهتر جواب آزمایش خون، بهتر است بدانید که خواندن آزمایش خون چگونه انجام می شود تا بتوانید در صورت لزوم، برای مشورت های بعدی در مورد نتایج آزمایش خون خود به پزشک مربوط مراجعه کنید.
تفسیر آزمایش خون چه مواردی را به ما نشان می دهد؟
رایج ترین موردی که در آزمایش خون بررسی می شود، شمارش کامل خون (CBC) است که تعداد انواع مختلف سلول ها و عناصر تشکیل دهنده خون مانند گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC)، پلاکت ها و هموگلوبین را اندازه گیری می کند. سایر بخش های آزمایش خون شامل اندازه گیری کلسترول و قند خون هستند.
خواندن آزمایش خون به چه شکل است؟
در جواب آزمایش خون همواره موارد ابتدایی همچون نام و شماره پرونده خودتان، تاریخ انجام آزمایش، تاریخ چاپ آزمایش، نام دقیق آزمایش، نام آزمایشگاه و پزشک یا متخصص مربوط را بررسی کنید. در برگه چاپی یا الکترونیکی نتیجه آزمایش شما چند مورد درج می شود:
- نتایجی که از آزمایش شما به دست می آید
- محدوده طبیعی پارامترهایی که اندازه گیری می شوند
- نتایج غیر عادی یا عدم تطابق با محدوده طبیعی (به صورت پررنگ یا به شکلی دیگر)
- حروف اختصاری و واحدهای اندازه گیری
اگر بخواهید خواندن آزمایش خون را خودتان انجام دهید، ممکن است در نگاه اول با دیدن این حروف و اعداد گیج و نگران شوید. اما آگاهی از مفهوم آنها می تواند به شما کمک کند تفسیر آزمایش خون خودتان را به درستی انجام دهید. برای مثال، می توانید دنبال نتایج غیر عادی و متمایز بگردید. این نتایج معمولا با حرف L به معنی خیلی کم یا H به معنی خیلی زیاد مشخص می گردند. طیف طبیعی نتایج نیز همیشه در برگه آزمایش شما به عنوان مرجع درج می شود.
خواندن آزمایش خون برای بررسی اجزای اساسی خون (CBC)
گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین هستند که اکسیژن را به تمام بافت های بدن شما می رساند و با حروف اختصاری RBC (مخفف Red Blood Cells) شناسایی می شوند. گلبول های سفید یا WBC (White Blood Cells) بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که میکروارگانیسم های بیماری زا مانند ویروس ها، باکتری ها و انگل ها را از بین می برند.
کمبود تعداد گلبول های قرمز در خواندن آزمایش خون ممکن است کم خونی شما را نشان دهد. ازدیاد این مقدار ممکن است علامت مشکل مغز استخوان یا عوارض جانبی مصرف داروها باشد. محدوده طبیعی RBC بین مردان و زنان متفاوت است. مردان معمولا بین 20 تا 25 درصد گلبول های قرمز بیشتری دارند. هماتوکریت (درصدی از خون شما که شامل گلبول های قرمز است) و حجم متوسط گلبول های قرمز دو روش برای اندازه گیری گلبول های قرمز در جواب آزمایش خون هستند.
تعداد بالای گلبول های سفید حین خواندن آزمایش خون معمولا نشان می دهد بدن شما در حال مبارزه با یک عفونت است. برخی از داروها می توانند تعداد این گلبول ها را در بدن افزایش دهند. جزء بعدی، پلاکت است که در انعقاد خون بدن هنگام صدمه و خونریزی نقش دارد. تعداد کم پلاکت ها ممکن است نتیجه خونریزی خارجی یا داخلی یا سایر شرایط پزشکی باشد. همچنین بالا بودن آن می تواند مشکل مغز استخوان یا التهاب شدید را نشان دهد.
هموگلوبین نیز جزء دیگری است که حین خواندن آزمایش خون به آن برمی خورید. کمبود هموگلوبین (به دلیل کمبود آهن یا بیماری مغز استخوان) منجر به کم خونی می شود. میزان گلبول های قرمز و هموگلوبین در تفسیر آزمایش خون به هم مرتبط است، زیرا هموگلوبین در داخل گلبول های قرمز وجود دارد. مگر در مواقعی که بیماری کم خونی داسی شکل رخ می دهد.
بررسی پروفایل لیپیدی در آزمایش خون کامل
پروفایل لیپیدی بخش مهم دیگری در نتایج آزمایش خون شما است که هنگام خواندن آزمایش خون باید به آن توجه کنید. زیرا برای تعیین خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی مفید است. پروفایل لیپیدی شامل کلسترول کلی، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (نوع خوب)، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پایین (نوع بد) و تری گلیسیرید است. در خواندن جواب آزمایش چکاپ کامل خون، پارامترهای HDL و LDL نشان دهنده کلسترول خوب و بد هستند.
در سلول های چربی میزان کلسترول کلی باید کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد. همچنین سطح مطلوب HDL حین نتایج آزمایش خون بالای 50 میلی گرم در دسی لیتر و سطح مطلوب LDL کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر است.
بررسی قند خون با خواندن آزمایش خون
تفسیر آزمایش خون میزان گلوکز یا قند خون شما را بازگو می کند. بنابراین توصیه می شود آزمایش خون به صورت ناشتا انجام گردد. قند خون بالا احتمال وجود یا ابتلا به بیماری دیابت را نشان می دهد. افراد مبتلا به این بیماری دارای قند خون بالای مزمن (بیشتر از 125 میلی گرم در دسی لیتر) هستند.
سطح گلوکز خون افرادی که در خطر بیماری دیابت قرار دارند، بین 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر است که با خواندن آزمایش خون مشخص می شود. کمبود قند خون (کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر) نیز گاهی اوقات ناشی از مصرف داروهای انسولین، اعتیاد به الکل یا نارسایی اندام ها است.
سایر نکات قابل توجه در جواب آزمایش خون
بخش CMP اجزای دیگر خون مانند الکترولیت ها، مواد معدنی، پروتئین، کراتینین، آنزیم ها و… را اندازه گیری می کند. CMP معمولا همراه CBC برای معاینه سالیانه جهت بررسی و خواندن جواب آزمایش چکاپ کامل تجویز می شود. از موارد مهم این بخش سطح نیتروژن اوره خون (BUN) است. سایر پارامترهای مهم نیز شامل آلبومین، بیلی روبین و مقدار pH خون (به طور طبیعی، بین 7.36 تا 7.44) هستند.
نتیجه گیری
خواندن آزمایش خون می تواند نشان دهنده موارد بسیاری را در خصوص سلامت شما نشان دهد و علاوه بر کاهش استرس شما و آگاهی بیشتر در مورد بدن خودتان، کمکتان کند برای شناسایی و درمان بیماری های احتمالی به مناسب ترین پزشک مراجعه کنید. بنابراین یادگیری نحوه تفسیر آزمایش خون برای تمام افراد مفید و کاربردی است.
خدمات مرتبط:
مقالات مرتبط:
اطلاعات کلی درباره تفسیر آزمایش خون
مزایای منحصر به فرد نمونه گیری آزمایش خون