بررسی عوامل موثر بر سطح Hgb در آزمایش خون

بررسی Hgb در آزمایش خون معمولاً جزو آزمایشات اولیه خون قرار می ‌گیرد و میزان هموگلوبین را نشان می دهد. هموگلوبین یک پروتئین است که در سلول‌ های قرمز خون یافت می ‌شود و برای حمل اکسیژن از ریه ‌ها به سایر اندام ‌ها و بازگشت کربن دی ‌اکسید از اندام‌ ها به ریه‌ ها، نقش دارد.

این آزمایش می ‌تواند به تشخیص بیماری ‌ها و اختلالاتی مانند کم‌ خونی یا آنمی، ترومبوسیتوپنی، پلی‌سیتمی و سایر مشکلات خونی کمک کند. مقادیر طبیعی هموگلوبین در خون بسته به جنس، سن و وضعیت سلامتی فرد ممکن است متغیر باشد و باید توسط پزشک بررسی شود. نتایج آزمایش Hgb به طور معمول به گرم بر دسی لیتر (g/dL) گزارش می ‌شود.

افزایش هموگلوبین ممکن است به علت مواردی مانند آرتریت ورزشی، تعداد ضربان قلب بیشتر از حد طبیعی (به عنوان مثال در افرادی که در ارتفاع قرار دارند)، کمبود اکسیژن، سدیم‌ های بالا در خون (در مواردی مانند نارسایی قلبی و کلیوی) و برخی از بیماری ‌های خونی نظیر آنمی است.

کمبودHgb  در آزمایش خون ممکن است به علت کم ‌خونی‌) مانند کم ‌خونی عمومی، کم‌ خونی ناشی از کمبود آهن، کم‌ خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک، کم‌ خونی همولیتیک و غیره(، بیماری ‌های کلیوی، عوامل التهابی، عفونت ‌ها و سایر عوامل احتمالی دیگر نظیر تغذیه نا مناسب و مشکلات استخوانی مشاهده شود.

چه زمانی باید آزمایش Hgb انجام دهیم؟

در زیر چند شرایط رایج زمان‌ هایی که ممکن است پزشک به شما انجام آزمایش هموگلوبین خون را توصیه کند بررسی خواهیم کرد:

• بررسی آنمی:

اگر پزشک در مورد شما مشکوک به آنمی (کاهش تولید هموگلوبین) است، ممکن است آزمایش هموگلوبین خون را تجویز کند.

• علائم بالینی:

اگر شما علائمی از جمله خستگی غیر معمول، ضعف، تنگی نفس، بی‌ رنگی پوست، تپش قلب، سرگیجه یا اختلال در ضربان قلب دارید، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند آزمایش هموگلوبین خون را در اسرع وقت انجام دهید.

• افراد در معرض خطر:

افرادی که در خطر کاهش هموگلوبین هستند مانند زنان باردار، افراد سیگاری، افراد در معرض سوء تغذیه و عفونت ‌ها یا کسانی که عمل جراحی داشته باشند، ممکن است پزشک به آن ها توصیه کند هموگلوبین خون را به صورت دوره ‌ای بررسی کنند.

• پیگیری درمان:

اگر شما برای بیماری ‌های مزمن مانند کم‌ خونی مزمن، تالاسمی، کم‌ خونی فقر آهن و یا بیماری‌های دیگر درمان می ‌شوید و پزشک شما در حال پیگیری و کنترل شماست، ممکن است آزمایش هموگلوبین خون را به طور دوره ‌ای تکرار کند تا اثر بخشی درمان و وضعیت هموگلوبین شما را ارزیابی کند.

• آزمایش‌ های قبل عمل جراحی:

قبل از انجام برخی از جراحی ها، پزشک شما ممکن است آزمایش هموگلوبین خون را انجام دهد تا وضعیت هموگلوبین شما را بررسی کرده و برای جلوگیری از خطرات مرتبط با کاهش هموگلوبین در این عمل ‌ها، اقدامات لازم را انجام دهد.

شرایط قبل از آزمایش Hgb

قبل از انجام آزمایش هموگلوبین خون، ممکن است پزشک شما برخی از دستورات و راهنمایی ‌های زیر را به شما بدهد:

• آمادگی قبل از آزمایش:

در برخی موارد، پزشک ممکن است از شما بخواهد قبل از انجام آزمایش هموگلوبین خون، چند ساعتی ناشتا باشید. اطلاعات دقیق در مورد زمان آزمایش و عدم مصرف غذا را از پزشک یا پرستار خود بگیرید.

• قرار دادن محدودیت‌ هایی در مصرف مواد غذایی:

برخی مواد غذایی می‌ توانند تأثیری بر روی نتایج آزمایش هموگلوبین خون داشته باشند. پزشک شما ممکن است از شما بخواهد قبل از آزمایش، مصرف غذا های خاصی را محدود کنید، به خصوص غذا های حاوی آهن مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا، نخود، اسفناج و سبزیجات برگی.

• توقف مصرف برخی از دارو ها:

برخی از دارو ها می‌ توانند بر روی نتایج Hgb در آزمایش خون تأثیر بگذارند. پزشک شما ممکن است از شما بخواهد قبل از آزمایش، مصرف برخی از دارو ها را متوقف کنید، شما هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود دارو های تجویزی را قطع کنید.

• اطلاع‌ رسانی از بیماری‌ ها و درمان ‌های قبلی:

اگر شما سابقه بیماری یا درمان ‌های قبلی از جمله ترانسفوزیون خون، تالاسمی یا کم‌خونی داشته‌ اید، به پزشک خود گزارش دهید. این اطلاعات می ‌تواند برای تفسیر صحیح نتایج Hgb در آزمایش خون شما مفید باشد.

• آمادگی روحی و جسمی:

پیش از انجام آزمایش، بهتر است استراحت کافی داشته باشید، از استرس و فعالیت ‌های ورزشی سنگین پرهیز کنید و بهداشت دست ‌ها را رعایت کنید. همچنین، اگر از نوع آزمایش با تزریق سوزن استفاده می ‌شود، از ترس و وحشت از سوزن به پرستار یا پزشک خود اطلاع دهید تا بتوانند در این زمینه به شما کمک کنند.

• اطلاع ‌رسانی حساسیت ‌ها:

اگر شما به هر گونه ماده دارویی حساسیت دارید، به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید تا بتوانند در انتخاب آزمایش و روش ‌های آن مراقبت های لازم را انجام دهند.

تفسیر نتایج Hgb در آزمایش خون

تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین خون باید توسط پزشک یا متخصص بهداشت و درمان انجام شود و بسته به مقدار هموگلوبین و معیارهای مربوطه برای هر آزمایشگاه و شرایط بالینی فرد، ممکن است متفاوت باشد؛ اما در کل، برای تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین خون، می ‌توان به موارد زیر توجه کرد:

• مقدار هموگلوبین:

مقدار هموگلوبین در نتایج آزمایش به واحد گرم در دسی لیتر (g/dL) یا گرم در لیتر (g/L) نمایش داده می‌ شود. مقادیر طبیعی هموگلوبین در بزرگسالان معمولاً در بازه 12-16 گرم بر دسی لیتر (g/dL) برای زنان و 13.5-17.5 گرم بر دسی لیتر (g/dL) برای مردان قرار دارد؛ اما می ‌تواند با توجه به شرایط مختلف مانند سن، جنس، بارداری، وضعیت بهداشتی و عوامل دیگر متغیر باشد.

• علت کاهش Hgb در آزمایش خون:

در صورتی که هموگلوبین کمتر از محدوده مرجع باشد، علت کاهش هموگلوبین باید توسط پزشک تعیین شود. برخی از علل کاهش هموگلوبین شامل کاهش تولید هموگلوبین در مغز استخوان (مانند کم کاری مغز استخوانی، بیماری ‌های مزمن، کمبود ویتامین و مواد معدنی)، افزایش تخریب هموگلوبین (مانند کم‌ خونی همولیتیک)، خونریزی های پنهان و آشکار و کاهش حجم خون می ‌توانند باعث کاهش هموگلوبین در خون شوند.

• عوامل موثر بر هموگلوبین:

برخی عوامل می ‌توانند بر سطح هموگلوبین تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، بالا بودن ارتفاع جغرافیایی، سیروز، مصرف الکل، سیگار، برخی دارو ها و وضعیت بارداری ممکن است به طور موقت سطح هموگلوبین را بالا یا پایین ببرد. در این موارد، پزشک باید این عوامل را در تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین در نظر بگیرد.

• علائم و عوارض:

کاهش هموگلوبین می ‌تواند به علائمی مانند خستگی، ضعف عمومی، تنگی نفس، سر درد، بی‌ خوابی، بی ‌اشتهایی، پوست کدر، تیرگی لثه‌ ها و زیر چشم‌ ها و در موارد شدید تر، بی ‌هوشی و کاهش آگاهی منجر شود. این عوارض همچنین باید در تفسیر نتایج آزمایش هموگلوبین مد نظر قرار گیرند.

نتیجه گیری

زمان انجام آزمایش هموگلوبین خون بستگی به شرایط و وضعیت هر فرد دارد. عواملی مانند سن، جنسیت، سابقه پزشکی، علائم بالینی، درمان ‌های قبلی و نیاز های درمانی شما می ‌توانند بر زمان انجام آزمایش هموگلوبین خون تأثیر بگذارند. بهتر است با پزشک خود در ارتباط باشید و نظرات و دستورات پزشک خود را در خصوص زمان انجام آزمایش هموگلوبین خون رعایت کنید. پزشک شما می ‌تواند بر اساس وضعیت شما، زمان مناسب برای انجام این آزمایش را تعیین کند و در صورتی که نتیجه Hgb در آزمایش خون شما خارج از محدوده طبیعی باشد، علت احتمالی تغییرات آزمایش خون شما را مورد ارزیابی قرار می دهد و برنامه درمانی مناسبی را به شما تجویز می کند.

 

خدمات مرتبط:

چکاپ تیروئید سطح ۱

چکاپ ویژه روماتیسم

مقالات مرتبط:

با hb در آزمایش خون آشنا شوید

پاسخ کامل به سوال آزمایش cbc چیست؟